BENCHMARKİNG
(Kıyaslama)

NEDEN BENCHMARKİNG

Artan Rekabet Ortamı

İşletmelerin Devamlılığı

Değişen Tüketici Tercihlerİ
Değişen Ekonomik Şartlar

TANIM
Örgüte uyan başarılı süreç, uygulama ve stratejilerin araştırılması ve uyarlanarak kullanılması olarak tanımlanabileceği gibi Aynı veya farklı örgütler arasında iki tarafın da faydalanacağı şekilde, belirli bir protokol ve etik kurallar çerçevesinde gerçekleştirilen ve nihai olarak da bilginin paylaşılması olarak tarif edilebilecek yönetsel bir araçtır.

Benchmarking felsefesinde aynen almak değil adapte etmek önemlidir.

W.Edwards Deming’in ünlü sözündeki gibi
                               ADAPT, NOT ADOPT 

                BENCMARKİNG KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Ø    Amerika ve Avrupa’da birbiri ardına yeni yönetim tekniklerinin geliştirilmesine ve bunun yanında Japonya’nın başı çektiği “Kalite Devrimi”nin Batı’yı etkisine almasına yol açmıştır. Benchmarking’de bu gelişmeler sonucu ortaya çıkmış bir yönetsel araçtır.

Ø   1964 yılında Yönetim biliminde benchmarking tekniğini geliştiren kişi Robert Camp ve Joseph M. Juran’dır

Ø  Benchmarking tekniğini de yönetim bilimi alanında ilk kullanan firmanın Amerikan Rank Xerox ve IBM olduğu bilinmektedir.

Ø  Türkçe’ye “Örnek Edinme”, “Örnek Alma”, “Kıyaslama” veya “Nirengileme” “karşılaştırma” şeklinde çevrilmeye çalışılan kavram, Benchmarking’i tam ifade edememekte ve hatta yanlış anlamlar yüklenmesine de yol açmaktadır.

Ø  BENCMARKİNG TÜRLERİ

1.       Odaklanılan Noktaya Göre Benchmarking Türleri

Ø  Süreç Odaklı (fonksiyonel, işlevsel, jenerik, operasyonel) Benchmarking

Ø   Ürün Odaklı Benchmarking

Ø   Performans Odaklı Benchmarking

Ø   Stratejik Benchmarking

2.       Seçilen Ortağa Göre Benchmarking Türleri

Ø  İçsel Benchmarking

Ø   Rekabetçi Benchmarking

Ø   Sektör Dışı Benchmarking

BENCHMARKİNG SÜRECİ

1.       Benchmarking Sürecinin Belirlenmesi (Hazırlık, Planlama)

2.       Benchmarking Ekibinin Oluşturulması

3.       Benchmark Ortaklarının Belirlenmesi

4.       Benchmarking Bilgisinin Toplanması ve Analizi

5.       Uygulamanın Gerçekleştirilmesi

BENCHMARKİNG UYGULAMASINDA ETİK KURALLAR

Amerikan Verimlilik ve Kalite Merkezinin (EPQC) desteği ile, uluslar arası Kıyaslama Takas Odası (IBC) tarafından, Bencharking faaliyetlerinde bulunacak işletmelere tavsiye niteliği taşıyan bir “Kıyaslama Tavsiye Modeli” oluşturulmuştur. Örgütlerin bu ilkeleri uymaları tavsiye edilmiştir. Bu ilkeler;

1.                  Yasallık İlkesi (Principle of Legality)

2.                  Değişim İlkesi (Principle of Change):

3.                  Gizlilik İlkesi (Principle of Confidentality)

4.                  Kullanım İlkesi (Principle of Use)

5.                  Tamamlama İlkesi (Principle of Completion)

6.                  Eylem ve Anlama İlkesi (Principle of Understanding and Action)

7.                  Hazırlık İlkesi (Principle of Preparation)

TÜRKİYE’DE BENCMARKING

Profesyonel anlamda ilk kez Kalite Derneği (KALDER),  1999 yılında başlattığı Benchmarking Grup Projelerinde bu güne kadar 11 farklı konuda benchmarking çalışmaları yapılmıştır. Benchmarking Grup Projelerinde, aynı konuya ilgi duyan kuruluşların, bir araya gelerek seçilen konudaki iyi uygulamaları birlikte ortaya çıkarmaları, incelemeleri ve öğrendiklerini kendi şirketlerinde uygulama imkanı bulmaları amaçlanmıştır. Bu konuda en yoğun faaliyet gösteren işletmelerden biri  de 1994 yılında kurulan Kalite Yönetim Merkezi Eğitim ve Danışmanlık İşletmesi KALMER' dir. Kalite Yönetimi konusunda öncü işletmelerden biri olan ABD işletmesi "Juran İnstitute" un Türkiye'deki tek yetkili distribütörü olan KALMER, "Benchmarking Veri Tabanı“ oluşturmuştur. KALDER’in gerçekleştirdiği benchmarkingler şunlardır;

TAMAMLANAN KIYASLAMA GRUP PROJELERİ (1999- 2012)

1999   PERFORMANS YÖNETİMİ

  2000   MÜŞTERİ MEMNUNİYETİNİN YÖNETİMİ

  2001   İNSAN KAYNAKLARINDA TEŞVİK SİSTEMLERİ                                                                                                                   

  2002   CRM-MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ

  2003   SÜREÇ YÖNETİMİ            

  2005   KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK

  2005   KURUMSAL PERFORMANS YÖNETİMİ

  2005   TEDARİK ZİNCİR YÖNETİMİ

  2005   ÖZDEĞERLENDİRME PROJESİ

  2005   YÖNETİM SİSTEMLERİ ENTEGRASYONU

  2006   SÜREÇ YÖNETİMİ

DÜNYA’ DA BENCMARKİNG

Amerika’da şirketlerin %98’i bencmarking yapmaktadır. Bu konunun yaygınlaşması ve ortak bir veri tabanının kurulması için Avrupa’da Avrupa Kalite Organizasyonu (EQO) ve onun tarafından desteklenmekte olan EFQM (European Foundati

on for Quality Management) Amerika’da ise APQC (American Productivity and Quality Center)’ nin çalışmaları sürekli devam etmektedir.

Günümüzde ve özellikle Amerika ve Avrupa’da internet  vasıtasıyla elektronik ortamda yürütülen pek çok  ebenchmarking çalışması ve bu çalışmaları organize eden pek çok firma, konsorsiyum ve organizasyon mevcuttur. Örnek olarak, www.ebenchmarking.com adresinde, hemen hemen tüm sektörler ve bu sektörlere ait tüm konularda elektronik ortamda yürütülen ve katılımın serbest olduğu benchmarking çalışmaları yürütülmektedir.

1.Xerox Benchmarking Çalışması

BENCHMARKİNG ORTAĞI	KIYASLANAN SÜREÇ
American Express	Faturalama ve tahsilat
American Hospital Supply	Envanter kontrolü
Florida Light and Power	Kalite güvencesi süreci
Ford Motor Company	Üretim hattı dizaynı
General Electric	Robot sistemi
L.L.Bean (Katalog Perakende Satış)	Depolama Operasyonları
Mary Key Cosmotics	Depolama ve dağıtım verimlilik çalışmaları
Vestinghouse	Depo kontrolü ve barkod uygulaması
Cummins Engine Company	Günlük üretim planlaması

2. Ford Benchmarking  Çalışması

Ford meşhur bant sistemini mezbahadan örnek almıştır.  Ford’un kurucusu Henry Ford, yürüyen bant sistemiyle üretimi, bir tanıdığını görmek için gittiği mezbahadan esinlenerek geliştirdi. Kasapların her birinin karkasın belirli bir bölümünü keserek, kalanını diğer arkadaşlarına devrettiğini gören Ford, aynı yöntemi otomobil yapımında, çengellerin üzerinde kayan çelik ray yerine, hareketli bir bant uygulamasıyla gerçekleştirdi.

3. General Motors Service Parts Operations

SPO; benchmarking’i benimseyip uygulamaya başladıktan sonra; Devir süresi, 54 günden20 güne düştü, Servis hazırlığı, 1989’da % 50, 1992’de % 73, 1994’de % 91 oldu. Saat başına optimum devir 240 saatten 24 saate düştü. Satıcı tatmini % 92,5’dan % 96,8’e çıktı. Genelde SPO, ilk benchmarking uygulamasından yaklaşık 2 milyon $ tasarruf etti.

4.  Ford Taurus Projesi Benchmarking Çalışması

Ford, 1980 yılını Amerikan otomobil endüstrisindeki gelmiş geçmiş ikinci büyük zarar olarak nitelendirilen bir zararla kapattı. Ford, o yıl aldığı bir kararla, Amerika ve yurt dışından seçilen en iyi 50 otomobili Ford fabrikasına getirerek bunları ‘Reverse Engineering’ adı verilen analiz ile parçalara ayırarak, daha önce benchmarking ekibi tarafından belirlenen 400 kriter açısından, bu otomobillerin neden en iyi olduklarını araştırıldı ve Ford Taurus tasarlandı. Ford Taurus 1986’da piyasaya sürüldüğünde büyük başarı sağladı ve yılın otomobili olarak seçildi. Bu model Ford’un maddi durumunu düzeltmekle kalmadı aynı zamanda rakibi, General Motors’un onlarca yıldır ilk defa önüne geçmesini sağladı.

5. Ritz-Carlton Benchmarking Çalışması

Amerika’da 1987 yılında ikinci defa en iyi oteller zinciri seçilen Ritz-Carlton, Müşterilerinin tamamını memnun edemediğinden, firmanın yeteri kadar iyi olmadığına karar vermiş ve Xerox ve Motorola firmalarındaki süreç odaklılığı ve tasarımda kalite felsefesini örnek alarak süreçlerini geliştirmeye karar vermiştir. Sonuç olarak firma temel değerlerini hiç değiştirmeden müşteri memnuniyeti 80’lerden 95’in üzerine, çalışan memnuniyeti 75’lerden 90’lara çıkarırken verimlilik göstergelerinde de büyük gelişmeler sağlanmıştır .

6. Toyota Motor’un Benchmarking Çalışması
 7.  IBM-Rochester’in Benchmarking Çalışması
 8. NAC Şirketinde Benchmarking Çalışması
 9. Sprint Şirketinde Benchmarking Çalışması
 10. Shell Benchmarking Uygulaması
 11. J&J’nin Benchmarking Uygulaması
 12. Statoil’deki Benchmarking Çalışması

KAYNAKÇA

BEDÜK, Aykut (2002), Benchmarking,  Ankara, Nobel Yayınları

BEDÜK, Aykut (2004), “Yeni Yönetim Tekniği Benchmarking”, http://www.donanma.dzkk.tsk/ e5Tky/yeni_web/makaleler/ DÜZENLENEN/ KİYASLAMA_BENCHMARKING

BUMİN, Birol ve Hakan ERKUTLU (2001), “Toplam Kalite Yönetimi ve Kıyaslama (Benchmarking) İlişkileri”, http://dergi.iibf.gazi.edu.tr/pdf/4106.pdf

GEREK, İbrahim Halil (2010)  Türk inşaat Sektöründe Bencmarking Çukurova üniversitesi Doktora Tezi

SARAÇ, OSMAN (2011) Bencmarking ve Stratejik Yonetim  S.Dergisi S:56

SÜRAL, Pınar (1996), “Benchmarking”, İ.İ.B.F. Dergisi, Dokuz Eylül Üniv. Yayınları, Cilt:11, Sayı:2, İzmir.

www.kalder.org MART 2013

www.kalmer.com MART 2013