ARAŞTIRMADA HATA

ARAŞTIRMADA HATA

•         Hata; araştırma sonuçlarını, araştırma süreci içinde, araştırmanın doğru ve güvenilir sonuçlara ulaşmasını engelleyen etmenlerdir.

ARAŞTIRMALARDA EN ÇOK YAPILAN HATALAR

•         1) Planlama hataları

   Araştırmaların belli bir düzen ve yöntem dahilinde yapılmaları gerekmektedir. Her aşamanın planlanması yeterli bir araştırma grubu tarafından, objektif olarak yapılmalıdır.

•         2) Yöntem hataları

   Veri toplama yönteminde ve analiz yönteminde karşımıza çıkmaktadır.

•         3) Veri-Ölçme hataları

ü  -Tesadüfi hatalar: Tesadüfi olarak çeşitli öngörülemeyen unsurlardan kaynaklanan hatalardır.

ü  -Sistematik hatalar: Anket formu ve soru ölçeğinin tasarımından ve araştırma dizaynından gözden kaçırılan bir nokta sebebiyle tüm ölçümlerde kendini yineleyen hata kaynaklarıdır.

§  Ölçüm işlemlerinden kaynaklanan hatalar,

§  Ölçüm yapan kişiden kaynaklanan hatalar,

§  Deneklerden kaynaklanan hatalar,

§  Görüşmeciden kaynaklanan hatalar.

ü  3) Örneklem hataları

ü  Örnekleme yönteminin yanlış seçimi ya da örneklemenin hatalı yapılışı,örneklemin evreni temsil etme gücünü olumsuz etkileyecektir.

ü  Evren/uzay belirleme hatası

ü  Örneklem çerçeveleme hatası

ü  4) Yorumlama hataları

ü  Veri işleme kayıtlarından kaynaklanan hatalar

ü  Verilerin çözümleme yanılgılarından kaynaklanan hatalar

ü  Çözümlenen verilerin yorumlama hataları

ü  5) Yan tutma

    Araştırmanın her aşamasında gelişebilecek bir hata türüdür. Örneklem seçerken, veri toplarken, ve ölçümleri yaparken karşımıza çıkabilir.

ARAŞTIRMANIN PLANLANMASI

•         Planlama sadece konu belirleme tayini değil bir taslak olarak tüm çalışma sürecini içerir.

Bilimsel araştırma her konudaki problemi bilimsel yöntem uygulayarak çözmektedir. O nedenle araştırmanın aşamaları bilimsel yöntemin aşamalarıyla aynıdır

A)PROBLEMİN BELİRLENMESİ

•         Konu seçimi

•         Konu olarak seçilecek araştırma problemi araştırmacının ilgisini çekebilmeli, ve araştırmacının o alanda bilgi birikimi olmalıdır.

•         Konu seçiminde dikkate alınacak

•         Genel ölçütler:

•         Önemlilik

•         Yapılabilirlik

•         Özgünlük

•         Anlamlılık

Kaynak tarama

•         Araştırma konusunun belirlenmesi için başlayan, daha sonra araştırmanın her aşamasında gerek duyulan kaynak tarama işlemi araştırma tamamlanıncaya kadar devam etmektedir.

•         Bilgi toplamak için aşağıdaki kaynak alanlarına başvurulabilmektedir:

•         Araştırma kurumları

•         Kütüphaneler- müzeler- arşivler

•         Çeşitli kurumlar

•         Bilimsel toplantılar

•         Doğa ve toplum

•         İnternet

Araştırmanın Amacı

•         Yapılan araştırma sonucunda erişilmek istenen sonuç (amaç) belirtilmelidir.

•         Konu iyi tanımlanmışsa, amaç açık bir şekilde ortaya çıkacaktır. Ancak yine de amacın, yanlış anlamaya yol açmayacak, açık ve anlaşılır bir  şekilde belirtilmesi uygun olur. Amaç, araştırma probleminin somutlaştırıldığı ve araştırma için yön tayin eden bir ifadedir.

•         Bir araştırma, aranan bilginin türüne göre başlıca üç amaca yönelik olabilir:

–        Araştırma bir durum saptama (tanımlama),

–        Bir ilişkiyi arama ( açıklama)

–        Ya da bir varsayımı sınama (genelleme) amaçlarıyla yapılabilir.

Problem seçimi

•         Bireyi fiziksel veya düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm yolu olasılığı görülen her durum bir problemdir.

Problem seçiminde kriterler:

q   Yenilik:Problem orijinal mi?

q   İlgililik: Araştırmacı, konuyla ilgili mi?

q  Alanda yeterlilik: Araştırmacının, araştırılan konuya ilişkin bilgisi, sonuçları değerlendirmeye yeterli mi?

q  Yöntem ve teknik bilgilerde yeterlilik: Araştırmacı, verilerin toplanması ve değerlendirilmesinde gerekli yöntem ve teknik bilgisine sahip mi?

q  Araştırıcı yapı yeterliliği: Sorumluluk alma, risk alma gibi yeterlilikler ve bazı yetenekler gerektirmektedir

q  Zaman ve İmkan Yeterliliği : Araştırmanın tamamlanabilmesi için gerekli zaman, eleman ve mali güç var mı? Araştırmanın bu sebeplerden dolayı yarıda kesilmemesine güvence sağlandı mı?

q  İnsansal kaynaklar: Araştırma grubunun, çözülmesi beklenen problemi nitelik ve nicelik açısından çözebilecek yeterliliğin belirlenmesi gerekmektedir.

Araştırma probleminin yazılması

Yazılan araştırma problemi:

•         Sade ve açık bir dil ile,

•         Soru cümlesi şeklinde,

•         Problem net ve belirgin,

•         Araştırmanın sınırlılıklarını,

•         Bulguların genellenebileceği evreni kapsamalıdır.

•         Araştırmanın sınırlarının belirlenmesi konusunda değişkenlere bakmak gerekmektedir.

•         Bağımsız değişken :Araştırıcı tarafından seçilen, bağımlı değişken üzerindeki etkisi öğrenilmek istenen değişkendir.

•         Bağımlı değişken: Bağımsız değişkenlerin etkilemesi beklenen değişken olarak tanımlanabilir. Araştırmada açıklanması istenen durumu simgeler.

•         Kontrol değişkenleri: Bağımsız değişkenlerin dışında, bağımlı değişkenleri etkileme olasılığı kuvvetli olan değişkenlerdir.Gürültü, ışık vb.

•         Problem konusuna ilişkin kaynakların taranması aşaması

   Araştırıcı araştırma konusuna ilişkin kaynak taraması yapar

•         Araştırmanın amacı gereği ve öneminin açıklanması aşaması

   Araştırmanın önemi, araştırmadan elde edilecek kuramsal ya da pratik sonuçların, yararları, bilime ya da yaşantımıza katkıları planlamada yer almalıdır.

•         Hipotez kurma aşaması

 Hipotez, bir olayı veya birtakım olayları açıklayabilmek için henüz doğruluğu ya da yanlışlığı test edilmemiş, fakat test edilebileceği umulan kuramsal fikirdir. Gerçekliği sınanacak yargıdır.

•         Araştırmanın amacını gerçekleştirebilmesi için kurulan hipotezlerin kullanılabilir olmaları gerekir. Bunun için de hipotez aşağıdaki özellikleri sağlamalıdır :

•         Mantıksal ve akla uygun olmalı

•         Kavramca açık ve anlaşılır olmalı

•         Belli bir probleme yeterli bir cevap niteliği taşımalı

•         Yakından ilişkili olgular arasında bağıntı kurmalı

•         Pratik bir gereksinimden doğmalı ve yararlı olmalı

•         Red de edilebilecek biçimde kurulmalı

•         Gerçeklenebilir olmalı

•         Eldeki tekniklerle ilişkisi kurulmalı

•         Kuramsal bir temele dayandırılarak oluşturulmalı

•         Varsayımın olgusal veya gözlenebilir (ampirik) içeriği bulunmalı

•         Araştırma yöntemini belirleme aşaması

Araştırma yöntemi: araştırma amacının nasıl gerçekleşeceğini ifade eder.Problemin hangi yolla çözüleceği, çözüme uygun tekniklerin neler olduğu, araştırmanın hangi yaklaşımla ele alındığı yöntemle açıklanır.Araştırmanın güvenilirliği uygun yöntemin seçimine bağlıdır.

•         Evren ve örneklem seçimini belirleme aşaması

Örneklem seçimi bilgi deneyim beceri isteyen bir uzmanlık çalışmasıdır.Bu nedenle örnekleme planı bir istatistik uzmanı ile yapılmalıdır.

•         Verilerin elde edilmesi aşaması

Bu aşamada araştırmaya uygun olarak seçilen veri toplama yöntemiyle elde edilen bilgiler kayıt edilerek veri haline getirilir.

•         Verilerin analiz aşaması

Toplanan veriler kodlanır, gruplanır, tablo yada grafik haline getirilir, genel istatistiksel yöntemlerle değerlendirilir.

•         Verilerin yorumlama aşaması

İşlenen ve analiz edilen verilerin objektif kurallar doğrultusunda  yorumlanması aşamasıdır.Araştırma problemine çözüm önerisi ancak bulguları doğru yorumlama sonucu ortaya çıkar.

•         Araştırma raporunu yazma aşaması

Elde edilen bulguların ve varılan yargının bilime yapacağı katkı düşünülerek araştırmanın okuyucuya sunulması aşamasıdır.