ÖRNEKLEME

ÖRNEKLEME

ü  Ana kütleyi  temsil edebilecek nitelikteki birimleri toplama yöntemine örnekleme denir.

ü  Önemli olan husus seçilen örneklemin hedef kitle veya evreni mümkün olduğunca iyi bir şekilde yansıtabilmesidir.

ü  Verilerin alınacağı birimlerin nitelik ve nicelik olarak ana kütleyi temsil etmesi gerekmektedir.

ü  Örnek: Verilerin alınacağı kaynaklar,

ü  Evren (Ana kütle) :  Araştırma sonuçlarının genelleneceği hedef kitle,

ü  Örneklem;  Hedef kitleyi temsil özelliğine sahip, bilimsel yöntemlere uygun olarak seçilmiş, araştırmacı tarafından üzerinde çalışılan grubu ifade eder.

Örneklem büyüklüğünü belirleyen etmenler

ü  Evrenin Yapısı

ü  Değişkenin Sayısı

ü  Örneklem Hatası

ü  Evrenin Temsil Niteliği

ü  Örnekleme Yöntemi

ü  Evrenin Yapısı;  

•      Evreni temsil edebilecek birimleri bulmak,

•      Homojenlik düzeyini artırabilmek,

•      Denek sayısını azaltabilmek.

ü  Değişkenin Sayısı;

•      Kontrol edilmeyen değişken sayısı azaldıkça örneklem büyüklüğü de azalmaktadır.

ü  Örneklem Hatası;

•      Toplam hata miktarıdır.

•      Örneklem miktarı artırılarak ya da

•      Daha uygun örneklem yöntemiyle azaltılabilir.

ü  Evrenin Temsil Niteliği;

•      Deneklerin tüm özellikleriyle evrene benzemesi gerekir.

•      Evrendeki karakteristiklerin iyi analiz edilmesi gerekir.

•      Evrende bulunan tüm değerler, tür ve oranlarıyla örneklemde bulunmalıdır.

Örnekleme yöntemleri

ü  Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri

•      Basit Tesadüfi Örnekleme

•      Sistematik Örnekleme

•      Zümrelere Göre Örnekleme

•      Kademeli Örnekleme

•      Ardışık Örnekleme

ü  Olasılıklı Olmayan Örnekleme Yöntemleri

•      Amaçlı Örnekleme

•      Kota Örneklemesi

•      Kolay Örnekleme

•      Kartopu Örnekleme

Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri

ü  Basit Tesadüfi Örnekleme

•      Evreni oluşturan bireylerin tamamının örneğe girme şansının tamamen eşit ve tesadüfi olduğu örneklemdir.

•      Ön koşul evreni oluşturan tüm bireylerin eksiksiz listesinin elde edilmesidir.

•      Kura ile ve tesadüfi sayılar tablosu ile örneklem belirlenebilir.

•      Bu olasılık n/N şeklinde ifade edilir.

ü  Sistematik Örnekleme

•      Örnek belirlemek için; evren birim sayısı, çekilecek örnek sayısına bölünerek sabit bir değer bulunur.

•      Tamamen tesadüfi olarak 1 ile 10 arasında bir rakam belirlenir.

•      Daha sonra bu rakama sabit sayı eklenerek 2. örnek, son bulunan rakama da 10 eklenerek üçüncü örnek bulunur.

•      Ana kütleyi oluşturan birimlerin tamamen tesadüfi olarak numaralanmış olması gerekir.

ü  Zümrelere göre örnekleme

•      Ana kütle belli özelliklere göre zümrelere ayrılır.

•      Ana kütlenin zümrelere ayrılabilecek özellikleri olmalı,

•      Bu özelliklerin kesin ya da kesine yakın sınırlarla birbirinden ayrılması gerekir,

•      Araştırıcının bu özelliklerin bilincinde olması gerekir,

•      Örnekleme hatası en düşük örnekleme yöntemidir.

ü  Kademeli Örnekleme

•      Ana kütle birimlerinin listesinin tam olarak elde olmadığı durumlarda,

•      Coğrafi olarak geniş alana yayılmış birimlerin incelenmesinde kullanılır.

•      Genelde maliyeti düşürmek için kullanılır.

ü  Ardışık Örnekleme

•      Örnekteki birimlerin tümü değil bir bölümü incelenmekte ve istatistiki ölçüler buna göre belirlenmektedir.

•      Örneğin; İşletme ürettiği üründe %6’lık hata ile teslimatın yapılacağını belirtmiş olsun

•      Her 1000 üretimde tesadüfi olarak seçilecek 100 örnekte hatalı ürün 4 ve daha az ise üretime devam eder,

•      5 ,6 ise örneklem hacmini genişlet,

•      7 ve üzeriyse üretimi durdur.

Olasılıklı olmayan örnekleme yöntemleri

ü  Örneğe giren birimler araştırıcı tarafından belirlenmektedir.

•      Ana kütlenin çok iyi tanınması gerekir,

•      Tarafsız olunması gerekir,

•      Araştırılacak konunun uzmanı olunması gerekir.

ü  Amaçlı örnekleme

•      Birimlerin seçilme olasılıkları bilinmez,

•      İstatistik ölçülerin hataları hesaplanamaz,

•      Tamamen örnek çeken kişinin bilgisine ve dürüstlüğüne bağlıdır.

•      Bütün araştırma evrenini temsil edecek parçalardan yola çıkılır.

ü  Kota Örneklemesi

•      Ana kütlenin son derece büyük olduğu durumlarda,

•      Önce ana kütledeki grupların kotaları belirlenir.

•      Örneğe girecek birimler belirlenir.

•      Örneğin 100 işletmenin 60ı küçük, 40si büyük ise, %10’luk bir örnekleme ile 6 küçük 4 büyük işletmeden oluşan örneklem seçilir.

•      Ana kütle yapısının iyi bilinmesi gerekir

•      Tarafsız olmak gerekir.

ü  Kartopu Örnekleme

•      Ana kütle birimleri hakkında kesin bilgi olmayan konularda  kullanılır.

•      Bir birime ulaşılır, o birim başka birimlere, bunlar da başka birimlere ulaştırır.

•      Örneklem kartopu gibi büyüyerek ana kütleyi oluşturur.

örneklem büyüklüğünü saptama

ü  Örnek büyüklüğü ana kütleyi temsil etme yeteneğine sahip en küçük miktar olmalıdır.

ü  Örnek hacmi şu kadar olmalıdır diye bir yargıya varılamaz.

ü  Örnek hacmini belirlerken çok dikkat etmek gerekir.

ü  Örnek hacminin belirlenmesi konusunda bazı formüller vardır.