Duygusal Zeka

Duygusal Zeka

Son yıllarda yapılan araştırmalar, IQ’ nun hayattaki başarıya katkısının %10’dan fazla olmadığını göstermektedir. Yüksek IQ, başarının, prestijin veya mutlu bir yaşamın garantisi olmadığı halde, okullarımızda ve kültürümüzde akademik yetkinlik hala ön planda tutulmakta; günlük hayatımızda büyük önem taşıyan sosyal ve duygusal becerilerin geliştirilmesi ihmal edilmektedir

 1980’lerin başında, İsrailli Psikolog Dr. Reuven Bar-On, duygusal zeka kavramını geliştirmeye başlamış; "Bir kişinin çevresel baskılarla ve isteklerle başa çıkmak için başarılı olma yetisinde; duygusal kişisel ve sosyal yeteneklerinin bir bütünüdür."  şeklinde tanımlamıştır.ž  Peter Salovey ve John Mayer, 1990’da Duygusal Zekayı şöyle açıklamışlardır : "Bir kişinin kendi ya da başkalarının hislerini ve duygularını yansıtabilme, onları ayırt edebilme ve kişinin düşüncesi ve eyleminde bu bilginin kullanılmasıdır

 Salovey ve Mayer  duygusal zekanın dört etkeninden bahseder.

ž  Duyguları tanıma

ž  Duygularla bir düşünce oluşturabilme

ž  Duyguları birbirinden ayrıştırabilme

ž  Duyguları yönetebilme

Duygusal zeka nitelikleri;

ž        Empati.

ž        Duyguları ifade etme ve anlama.

ž        Mizacını kontrol etme.

ž        Bağımsızlık.

ž        Uyum sağlayabilme.

ž        Beğenilme.

ž        Kişiler arası sorunları çözme.

ž        Sebat.

ž        Sevecenlik.

ž        Nezaket.

ž        Saygıdır.

Erkekler 

Salt yüksek IQ’lu erkek : geniş bir entellektüel ilgi ve yetenekler dizisine sahiptir. Hırslı , üretken , istikrarlı , kendi sorunları dert etmeyen , eleştirici , tepeden bakan , titiz , duygularına gem vuran , cinsellik ve duygusallık konusunda tutuk , kendisini açmayan , mesafeli duygusallık açısından ise kayıtsız ve soğuk bir görünüm çizer. 

Salt duygusal zekâsı yüksek erkekler : sosyal açıdan dengeli , dışa dönük , neşeli , korkaklığa veya derin düşünmeye yatkınlığı olmayan kimselerdir. İnsanlara ve davalara bağlanma , sorumluluk alma , etik bir görüşe sahip olma özellikleri dikkat çeker. İlişkilerinde başkalarına karşı sevecen ve ilgilidirler. Zengin ve ama yerli yerinde bir duygusal yaşamları vardır. Kendileri ve yaşadıkları sosyal dünyayla barışıktırlar. 

Kadınlar 

Salt yüksek IQ’lu kadınlar : kendilerinden beklenen entellektüel güvene sahiptir. Düşüncelerini akıcı biçimde ifade edebilir , geniş bir entellektüel ve estetik ilgi alanına sahiptirler. Öte yandan bu tip kadınlar aynı zamanda kendi kendilerini tahlil edebilen , kaygıya , derin düşünmeye , suçluluk duymaya yatkın , ayrıca öfkelerini açıkça belli etmekten kaçınan kişilerdir. 

Salt duygusal zekâsı yüksek kadınlar : salt IQ’su yüksek kadınların aksine kendini ortaya koyabilen , duygularını doğrudan dile getiren , kendi kendine olumlu bakan , hayata bir anlam bulan insanlardır. Ayrıca , duygusal zekâsı yüksek erkekler gibi kadınlarda dışa dönük , neşeli, duygularını uygun biçimde ifade edebilen insanlardır. Sosyal tavırları , yeni insanlara kolayca ulaşmalarını sağlar. 

Duygusal zeka yaş

ž  Dr. Stein şöyle belirtmektedir: "İstikrarlı ve önemli yaş etkisi vardır. Toplam EQ derecesi yaşla orantılı olarak yükselmiş ve kırklı yaşların sonları ve ellili yaşların başlarında doruk noktasına ulaşmıştır. Bu bulgu, zihinsel zeka (IQ) dikkate alındığında, doruk noktasına onlu yaşların sonlarında ulaşmakta, ellilerin sonlarına kadar bu düzeyini yitirmektedir. Üstelik IQ derecesi yaşamın ileri aşamalarında çok yavaş düşüş gösterme eğilimindedir."

ž  Dr. Stein şöyle değerlendirmektedir: “Bu yaşa ilişkin veriler, yaş ve deneyimle kazanılan “duygusal olgunluk” kavramı üzerindeki görüş birliğini teyit etmektedir. Bar-On verilerine göre, yüksek EQ derecesine sahip insanlar cinsiyetleri ve etnik kökenleri ne olursa olsun, işteki başarıdan mutluluk duyarlar. Dinamik ve teknolojinin biçimlendirdiği bu çağda daha yaşlı “duygusal olarak zeki” çalışanların katkısı, en az genç insanların katkıları kadar önemli sayılmalıdır.” Erkekler ve kadınlar farklı tür ve düzeylerde duygusal zekaya sahiptirler. İki cinsiyet için de EQ işyerindeki başarı için anahtardır.

Duygusal zeka söz konusu olduğunda, iki cinsiyetin de eşit EQ derecesine sahip oldukları varsayılabilir. Ancak yeni bir çalışmaya göre, erkekler ve kadınlar arasında dikkate değer birkaç farklılık bulunmuştur. Kadınlar kişiler arası yeteneklerde gelişim gösterirlerken, erkekler güçlü bir özsaygı duygusuna sahiptirler ve stresle mücadele yetenekleri daha yüksektir.